Bij zelfdoding; wat is de invloed op de rest van het gezin?

Zelfdoding heeft invloed op het familiesysteem. In deze blog beschrijf ik welke en over de invloed die ik zelf opmerkte.

Stel, het is al weer een tijdje geleden dat er een zelfdoding in jouw directe omgeving was. Je leeft zo goed als je kunt je leven weer; bent aan t werk, de studie en/of de zorg voor anderen. De zelfdoding van een geliefde persoon – partner, kind of ouder – is niet weg, het is er altijd, maar heeft zich meer naar de zijkant verplaatst. Zichtbaar en voelbaar vanuit je ooghoeken, zeg maar. Want, het leven gaat door.

Misschien merk je het op; er is ook een invloed van de zelfdoding op het familiesysteem, het gezin van herkomst. Dus ook op de onderlinge relaties en verhoudingen in het systeem.

Wat is de belangrijkste invloed van zelfdoding op het familiesysteem?
Er zijn allerlei verschillende invloeden. Maar eentje is onafwendbaar. Door de dood ontstaat er een gat, een leegte. Want er is iemand uit het familiesysteem weggevallen. Dat er een gat ontstaat is de grootste voelbare invloed van zelfdoding op het familiesysteem.
En zelfdoding brengt bij nabestaanden vaak emoties van schuld, schaamte of woede. Emoties die niet makkelijk opzij te schuiven zijn. Het gaat dus om een leegte die extra aandacht vraagt.

Welke invloed van zelfdoding op het familiesysteem volgt daar uit?
Een wetmatigheid in de systeemleer is: een familiesysteem staat geen leegtes toe. Dus die leegte wordt opgevuld door ‘wie zich daartoe geroepen voelt’. Dat doe je meestal niet bewust. Iedereen, en vooral kinderen en jong volwassenen vullen vanuit liefde de plek in het systeem op. Ook volwassen kunnen dat (onbewust) doen. Zodat het weer heel voelt. Want het voelt comfortabel, nu dat de leegte gevuld is.

Gevolg van deze nare invloeden van zelfdoding op het familiesysteem
Maar dan komt er een moment dat die plek, die rol gaat wringen. Want wanneer je een lege plek opvult, sta je niet op je eigen plek. Niet handig, want je kunt je eigen leven niet leiden. Een andere regel in de systeemleer is dat wanneer je niet op je eigen plek staat, je gedoe gaat krijgen. En dat voel je, eerst nog onbewust. Iets gaat schuren, je ergert je en het voelt ongemakkelijk. Er ontstaan wrijvingen, beschuldigingen of een verwijdering. Met mensen die je dierbaar zijn. In een relatie die al best kwetsbaar voelt vanwege het verlies van die geliefde. Dat kan grote gevolgen hebben in negatieve zin.

Mijn zelf ervaren invloed van zelfdoding op het familiesysteem
Een paar jaar na de zelfdoding van mijn broer, woonde en studeerde ik in een andere stad, ver van mijn moeder. Mijn moeder vond dat natuurlijk lastig, maar ze gunde mij wel mijn eigen leven. Toch was er een dingetje dat ze persé wilde dat ik deed: ze wilde dat ik het initiatief nam om iets met de sterfdag of verjaardag van mijn broer te doen. Om haar te bellen, op te zoeken, bloemen te kopen of er op een andere manier aandacht aan te besteden.

Ik vond dat een pittige taak, die gek genoeg met de tijd zwaarder voelde. Ik kreeg het na jaren nauwelijks meer voor elkaar. Had steeds meer tegenzin om haar op te zoeken rond die tijdstippen. Stelde uit haar te bellen. Negeerde het liefst de datum. Wat was dat zwaar… Met als resultaat dat ik me zelfs een keer vergistte in mijn broers sterfdatum. Wat was mam boos en teleurgesteld. Auw. Pijnlijke verwijten en verwijdering waren het resultaat.  Als je voor lange tijd een verantwoordelijkheid op je schouders neemt die niet van jou is, verzwak je uiteindelijk zowel jezelf als een ander.

Langzaam kreeg ik door wat er gebeurde: zij verwachtte dat ik voor haar zorgde. Ik had de verantwoordelijkheid om als eerste te beginnen over Maartens verjaardag. Om te leiding te nemen over het gedenken van zijn sterfdag of verjaardag. Maar dat kon ik nauwelijks dragen: ik was begin twintig.
En het klopte niet. Zij is de ouder en ik ben het kind. We hadden van rol gewisseld: ik gedroeg me als de grote, zij als de kleine.

We stonden niet op onze plek in het systeem. En dat op de zwaarste momenten van het jaar. Geen wonder dat het zo jammerlijk mis ging. Het klopte niet en was het voor ons allebei heel spijtig. Het vergiftigde onze relatie. Familie opsteller en auteur Els van Steijn zegt daar iets passends over: “Als je voor lange tijd een verantwoordelijkheid op je schouders neemt die niet van jou is, verzwak je uiteindelijk zowel jezelf als een ander”. Je kunt alleen dragen wat van jou is.
We konden deze nare invloed van Maartens zelfdoding op ons familiesysteem verminderen, toen we ons er allebei van bewust werden hoe de verstrikking zat. En dat die zorgde voor ruzie, verwijten en verwijdering tussen ons. En dat is niet wat we wilden.

Hoe is dat voor jullie? Herkennen jullie dat? Dat er iets verschoven is in de relaties na de zelfdoding? 
Wil je daar eens met me over willen praten? Bel, app of mail me voor een afspraak: 06-48794503 en mascha@commas.nu.

Andere artikelen van mij:
Over rouw herkennen; Hij is toch al een tijdje dood?